Nochtans is er een draagvlak voor ingrepen.
De boodschap van hoop ligt duidelijk bij de volgende generatie. Met tienduizenden tegelijk komen ze iedere week op straat en roepen ze luid voor hun toekomst. Dat het oorverdovend stil blijft vanuit politieke hoek als het aankomt op antwoorden en onderbouwde acties is schrijnend, zeker nu er duidelijk een groot draagvlak is voor deze noodzakelijke ingrepen. Politici die durven zouden nu kunnen zeggen waar het op staat en de jeugd vragen het beter te doen dan de huidige generatie en hun gedrag te wijzigen. Gedaan met de goedkope citytrips en de wekelijkse portie hamburgers. We moeten samen zoeken naar het evenwicht dat ons milieu aankan.
Eén constante valt op: iedereen is op zich voor of niet echt tegen, maar waarschuwt dat het niet te snel mag gaan, zeker ook niet ten koste van de werkgelegenheid en de industrie. Verandering is goed, zolang het maar niet bij mij is. De buren zijn altijd beter geplaatst of hebben sterkere schouders.
Het gebrek aan visie uit zich niet alleen in de manke uitbouw van de groenestroomproductie, maar ook in de bebouwde omgeving. Hoeveel bedrijfsgebouwen zijn al uitgerust met de jongste slimme IT-oplossingen die niet alleen veel CO2-besparingen opleveren, maar ook in de portemonnee schelen. Voor een provincie als Nederlands Limburg zijn die op één hand te tellen. Dat geldt bij uitbreiding ook voor Nederland en heel Noordwest-Europa. Nochtans hebben we veel te winnen bij slimme IT-oplossingen, omdat we nu eenmaal een heel lang tussenseizoen hebben. Hoe vaak is het niet koud ’s morgens en ’s middags te warm in een kantoorgebouw of werken de installaties niet optimaal?
Wist u dat het energieverbruik van een gemiddeld kantoorgebouw 3,5 keer hoger ligt dan berekend in de ontwerpfase?
Wist u dat het energieverbruik van een gemiddeld kantoorgebouw 3,5 keer hoger ligt dan berekend in de ontwerpfase? Geen haan die ernaar kraait. Het laaghangend fruit hangt rondom ons en we zijn er gewoon blind voor. Bedrijfsbouwers zien slimme oplossingen niet altijd graag komen, zonder daar een goede reden voor te hebben. Het is meer een blijf-van-mijn-spullen af. Of heeft het te maken met een gebrek aan daadkracht? En artificiële intelligentie om gebouwen aan te sturen zijn nog een zeer onbekend terrein.
Of het nu om koelen of verwarmen gaat, de sturing ervan is nog altijd gericht op standaardisatie en veel minder op maatwerk. Dat de Europese Commissie en het Europees Parlement vanaf dit jaar de doelstellingen voor energiebesparing nog wat hoger hebben gelegd, is geen luxe gezien we behoorlijk achterlopen op de doelstellingen. Minder CO2 uitstoten blijkt in praktijk moeilijk te zijn. Veel lidstaten gaan door de betere economie de verkeerde richting uit. Velen beseffen niet dat we niet alleen onze uitstoot kunnen beperken, maar ook minder geld aan energie kunnen uitgeven en toch ons comfort kunnen verhogen.
Dat men nu vooral naar de 2030-doelstellingen kijkt, heeft te maken met de uitdaging die ons te wachten staat. De 2020-doelstellingen waren nog relatief eenvoudig haalbaar (ook dankzij de crisis die we vanaf 2008 gehad hebben), maar 2030 is een heel ander paar mouwen. Een kwart kan gerealiseerd worden door minder energie te verbruiken. En AI-oplossingen zijn relatief snel terugverdiend, soms zelfs binnen twaalf maanden. Forse ingrepen in gebouwen en energienetwerken zijn niet meteen nodig.
Industrie
Ondertussen waarschuwt de industrie dat ze positief staat tegenover de 2030-doelstellingen, maar dat iemand anders de rekening moet betalen. In het andere geval is ze weg. Dat de politici die redenering klakkeloos overnemen getuigt van weinig visie. Zo heeft Zweden al decennia een goed werkend CO2-marktsysteem. De recent aangekondigde investering van 3 miljard euro door Ineos in de Antwerpse haven is een mooie opsteker. Maar er is ook een maar. Ineos zegt onomwonden dat de energietransitie niet te snel mag gaan. Wat dat betekent weet ik niet, want de doelstellingen zijn toch voor eenieder duidelijk.
De industrie waarschuwt dat ze positief staat tegenover de 2030-doelstellingen, maar dat iemand anders de factuur moet betalen. In het andere geval is ze weg.
Ik ben het wel met hem eens dat duidelijkheid nodig is. België verliest heel veel tijd en neemt daardoor zo goed als geen fundamentele beslissing. Als je het zelf niet weet, volg dan enkele gidslanden zoals Zweden, dat harde deadlines stelt om bepaalde technieken uit te faseren. Het behalen van de 2030-doelstellingen gaat niet met meer van hetzelfde. Er is nood aan ambitie en innovatie. Er moet een kalender komen om oplossingen inzake waterstof, batterijen, duurzame productie, isoleren, gedragswijziging en bevolkingsaangroei in te voeren.
Gidslanden spelen een belangrijke rol. Ook Nederland heeft met zijn eerbare oefening om tot een nieuw klimaatakkoord te komen een deel van de weg getoond. Er zaten (te) veel spelers om de tafels. Dat bemoeilijkt de zaak. Maar het principe van overleg en vakkennis is nodig om tot een onderbouwing te komen. De politiek kan en mag dan ook niet weglopen van haar verantwoordelijkheid. De verkozenen van het volk moet harde keuzes durven te maken.
Artikel uit De Tijd van 30 januari 2019